Deel I De betovering van Plato
De mythe van de oorsprong en lotsbestemming
p.47: Hoofdstuk 3 – Plato’s Ideeënleer
paragraaf III
Maar net zoals we bij Heraclitus gezien hebben is ook Plato bevreesd om de finale conclusie te trekken dat er uiteindelijk alleen chaos heerst. Popper gaf al eerder aan dat hij dit ziet als een algemeen kenmerk van het historicisme en dat er gewezen wordt op een onderliggende onveranderlijke wet waar de continue verandering aan gebonden is. Bij Plato zien we dit met zijn introductie van een ‘Ideeënleer’:
Hij geloofde dat er voor elk gewoon en dus aan verval onderhevig ding een volmaakt ding bestaat dat niet degeneert. Dit geloof in volmaakte en onveranderlijke dingen, gewoonlijk de ‘Ideeënleer’ genoemd, zou de centrale doctrine van zijn filosofie worden.
p.50, DOSEHV
Wat Popper probeert duidelijk te maken bij zijn analyse van Plato’s Ideeënleer en historistische gedachtegoed, is dat Plato niet ‘zuiver in de leer is’. Want een puur historistische filosofie zou niet accepteren dat de lotsbestemming van de mens doorbroken zou kunnen worden, zoals Plato aangeeft met het streven naar een volmaakte staat en de komst van een groot wetgever [footnote]Zie vorige blogpost.[/footnote]. Hij wijst op het voorbeeld van Oedipus die niet aan zijn lotsbestemming wist te ontkomen, en
[…] zijn lot onderging vanwege en niet ondanks de profetie en vanwege de door zijn vader getroffen maatregelen om dat te voorkomen en niet ondanks die maatregelen.
p.51, DOSEHV
Om dit onderscheid duidelijker te maken zal Popper in de volgende paragraaf meer uitleg geven over wat hij noemt de ‘houding van de sociale ingenieurskunst of technologie’ die tegengesteld is aan Plato’s opvatting over de mogelijkheid de lotsbestemming te beînvloeden.
Disclaimer: Ik deel hier mijn leeservaring van het boek en wat ik ervan begrijp. Mijn achtergrond in onderwerpen zoals politieke of sociale wetenschappen en filofosie is minimaal. Dus waarschijnlijk mis ik een hoop en zal mijn duiding op veel plaatsen niet correct zijn. Aarzel niet om het mij in de reacties te laten weten zodat ik een en ander kan aanpassen. Ik wil leren, niet onderwijzen.
Geef een reactie