20201031

Boeken voor het sluiten van de maand

Last minute shopping in het kader van de Maand van de Geschiedenis #MvdG en gelukkig was ‘Reizigers van een nieuwe tijd’ van @abdelkabenali nog beschikbaar bij de betere boekhandel in Bemmel.

twitter

Vandaag kwam ik erachter dat ik het essay geschreven door Abdelkader Benali voor de Maand van de Geschiedenis helemaal vergeten was aan te schaffen. Snel dus nog even naar de boekenwinkel in Bemmel en duimen dat ze het nog op voorraad hebben. Ik had geluk en als dank bezorgde ik hen wat extra omzet. De oogst waarmee ik huiswaarts keerde:

• Reizigers van een nieuwe tijd – Abdelkader Benali
• Horizon City – Jaap Scholten
• Aardse machten – Micheal Burleigh

Spreeuwen op hoogspanning

Spreeuwen op hoogspanningsmast

twitter

Als een magneet trok de hoogspanningsmast die vanuit onze tuin richting Bemmel goed te zien is, deze namiddag plots een grote zwerm spreeuwen aan. Het was enkele minuten lang een komen en gaan totdat ze niet veel later met z’n allen besloten weer verder te trekken.

Technische problemen in de nacht

@eamvanrijswijk: Vanavond ga ik tijdens de Nacht van de Geschiedenis -live vanaf de Eregalerij @rijksmuseum – in gesprek met @Kcsmouter, @LotteJensen14 en Marjolein ’t Hart over de relatie tussen Oost- en West-Nederland. Kijk mee vanuit je luie stoel: Programma en sprekers

twitter

Op de valreep had ik me eerder deze week aangemeld voor de Nacht van de Geschiedenis verzorgd door het Rijksmuseum. Geen virtuele rondleiding door het museum om de collectie op deze manier rustig en veilig te kunnen bekijken, maar lezingen en gesprekken in het kader van de Maand van de Geschiedenis. Ik vond het een passende afsluiting voor de ’taak’ die ik mijzelf had opgelegd om iedere dag een artikel op de site van de Maand van de Geschiedenis te lezen en daar regelmatig over te bloggen.

Over dat laatste: ja, ik heb iedere dag een artikel gelezen, alleen schiet het erover bloggen er soms bij in. Wat ik doe is toch de gehele maand oktober alsnog op iedere dag (dus door te anti-dateren) een blogpost te publiceren over de artikelen die ik gelezen heb. En misschien ook nog wel in november, want het zijn veel meer artikelen dan dat er dagen in oktober zit. Dus kom regelmatig terug (of, nog beter, abonneer je voor blogupdates) om verder te lezen over de Maand van de Geschiedenis.

Terug naar de Nacht van de Geschiedenis, wat eigenlijk een Avond van de Geschiedenis was gezien de starttijd van 20:00 uur en de geplande duur tot 23:00 uur. Achteraf had het nachtwerk kunnen worden want door de technische problemen begon het programma bijna een uur later. Althans in de livestream vanuit de Eregalerij. De livestream vanuit de Bibliotheek kwam niet eerder dan na twee uur eindelijk van de grond. En laat dat nou net de livestream zijn waar ik het meest in geïnteresseerd was.

Het was dus behelpen deze avond. Toen de livestream vanuit de Eregalerij kon beginnen besloot ik daar aan te sluiten zodat ik in ieder geval niet langer tegen een donker scherm zat aan te kijken. Na de opening door Valika Smeulders (hoofd geschiedenis van het Rijksmuseum) volgde het eerste programmaonderdeel:

• Oost- en West-Nederland in tijden van crises
• Wat: Gesprek
• Met: Marjolein ‘t Hart en Lotte Jensen (Karel Smouter had moeten afzeggen)
• Moderator: Eveline van Rijswijk

Dat iedereen anders reageert op een nationale crisis, moge duidelijk zijn. Maar klopt het dat Oost- en West-Nederlanders in het heden en verleden anders omgaan met periode van crises? En wat voor gevolgen kunnen crises hebben voor de verhoudingen tussen Oost- en West-Nederland
Publiekshistoricus Eveline van Rijswijk gaat in gesprek met politiek historicus Marjolein ‘t Hart, hoogleraar cultuurgeschiedenis Lotte Jensen en correspondent van Oost-Nederland Karel Smouter over de verschillende omgang met crises in Oost- en West-Nederland tijdens de Tachtigjarige Oorlog, de Franse Tijd en Napoleontische Oorlogen en crises van vandaag de dag, zoals de coronacrisis.

Daarna was er een korte pauze van vijf minuten die gevuld werd door een vooraf opgenomen filmpje waar alsnog die virtuele tour door het Rijksmuseum gehouden werd. Bij verschillende kunstwerken werd stilgestaan en extra informatie getoond. Dit zou ook gebeuren bij andere pauzemomenten op de avond.

Na de pauze waren de problemen met de livestream in de Bibliotheek nog steeds niet verholpen en bleef ik hangen in de Eregalerij voor:

• Ontwortelde Europeanen? Arbeidsmigratie in Oost- en West-Europa
• Wat: Gesprek
• Met: Jelle van Lottum en Iwona Gusc (Peter Vermeersch had moeten afzeggen)
• Moderator: Stéphane Alonso

Wat is ‘Oost-Europa’ en wie zijn ‘Oost-Europeanen’? Door de eeuwen heen veranderde Oost-Europa van definitie en zelfs locatie, maar één eigenschap bleef: tussen het oosten en westen bestaat en bestond altijd uitwisseling van arbeidsmigranten.
NRC-buitenlandverslaggever en voormalig Oost-Europa correspondent Stéphane Alonso gaat in gesprek met migratiehistoricus Jelle van Lottum, cultuurhistoricus Iwona Gusc en politicoloog Peter Vermeersch over het concept ‘Oost-Europa’. Wie waren en zijn de Oost-Europese migranten die naar West-Europa kwamen en komen voor werk? En wie blijven erachter in Oost-Europa? Welke consequenties heeft en had arbeidsmigratie voor Oost-Europa zelf? Bestaat er zoiets als ‘de Oost-Europese arbeidsmigrant’? En hoe ziet de migratie van West- naar Oost-Europa eruit?

Even leek het erop dat we na dit gesprek en de tweede pauze over konden schakelen naar de Bibliotheek, maar helaas. Van een zwart scherm kregen we nu een blauw scherm te zien. Dus toog ik onverrichterzake terug naar de Eregalerij waar ditmaal een muzikaal intermezzo met voorgedragen teksten was begonnen:

• Voices from Letters
• Wat: Muzikale voorstelling
• Door: Vernon Chatlein, Babs Gons en Laurindo Andrea

In de jaren ‘50 en ‘60 van de vorige eeuw documenteerden de Nederlandse missionaris pater Paul Brenneker en literair kunstenaar uit Curacao “Ompi” Elis Juliana kennis, folklore en erfgoed uit Curaçao. De collectie genaamd ‘ZIKINZA’ bevat 1.400 opnames met verhalen, anekdotes en liederen van de Afro-Curaçaoënaars en vormt een van de grootste kennisbanken van orale traditie van Curaçao.
Percussionist Vernon Chatlein is een van de onderzoekers van dit orale erfgoed en maakte samen met historicus en verteller Laurindo Andrea de voorstelling Voices from Letters: Zikinza.Voor de Nacht van de Geschiedenis neemt Chatlein ons samen met spoken word artist Babs Gons mee op een muzikale reis waarin deze historische stemmen centraal staan. Zij putten kracht en kennis uit deze Voices from the past en zullen in deze voorstelling op basis daarvan Letters to the future sturen.

Toen ik het seintje kreeg dat de livestream in de Bibliotheek nu dan toch echt bleek te werken haakte ik halverwege af bij deze performance en was net op tijd voor een programmaonderdeel dat ik vooraf geselecteerd had om te volgen:

• Voedsel verplaatst, voedsel verbindt
• Wat: Culinaire lezing
• Door: Esther Captain, Nicole Medina Collazo (Engels) en Jaime Pagán Jiménez (Engels)

Ingrediënten en gerechten bewegen al eeuwen over de wereldbol. Hoe hebben deze stromen ons menu beïnvloed op het gebied van smaakpalet, eetcultuur en emotionele lading? Drie presentaties schijnen hier licht op en drie recepten geven een voorproefje.
Historica Esther Captain introduceert de smaak van verlangen: fantasierecepten uit de Japanse kampen in Nederlands-Indië en Nicole Medina Collazo belicht de culturen rond koffie. Etnobotanist en archeoloog Jaime Pagán-Jiménez kijkt naar stromen van voedselproducten tussen Zuidoost-Azië, Afrika, het Caribisch gebied en Europa.

Omdat de twee livestreams nu niet meer gelijktijdig liepen qua start- en eindtijd en ook nog eens het originele programma niet meer klopte, viel ik na dit item midden in het gesprek wat in de Eregalerij was begonnen en dat ik ook had willen volgen. Maar niet getreurd, het was ook zonder de inleiding verder goed te volgen:

• Het slavernijverleden gerepresenteerd in het heden
• Wat: Gesprek
• Met: Valika Smeulders, Zawdie Sandvliet, Robin Goudsmit en Francio Guadeloupe
• Moderator: Aldith Hunkar

Het Nederlandse slavernijverleden gaat ons allemaal aan en werkt door tot in onze huidige samenleving. In dit panelgesprek gaan experts uit verschillende vakgebieden met elkaar in gesprek over hoe we in onze samenleving een open dialoog kunnen creëren over het slavernijverleden en aan bewustwording van dit verleden kunnen bijdragen.
Presentator Aldith Hunkar leidt het gesprek en aan tafel schuiven hoofd Geschiedenis van het Rijksmuseum Valika Smeulders, journalist Robin Goudsmit, docent Zawdie Sandvliet en academicus Francio Guadeloupe.

Ondertussen was duidelijk geworden dat het programma in de Bibliotheek (met twee uur vertraging) niet meer rechtstreeks zou worden gestreamd. Alles zoals geprogrammeerd zou wel worden opgenomen en later beschikbaar worden gemaakt, samen met alle andere items want eerlijk gezegd was de beeld- en/of geluidskwaliteit niet altijd even goed waardoor vooral tijdens de virtuele rondleiding veel van de begeleidende tekst niet gelezen kon worden. Dus een kwestie van geduld voordat ik de gemiste gesprekken op mijn gemak kan gaan zien. En dat geldt ook voor de laatste lezing die wel heel vaak haperde:

• De ondergang van het westen
• Wat: Keynote
• Door: Jonathan Holslag

In het boek Vrede en oorlog. Een wereldgeschiedenis kijkt politicoloog Jonathan Holslag terug op drieduizend jaar machtspolitiek – van de opkomst van het Romeinse rijk tot de groeiende macht van China vandaag. Het boek herinnert ons eraan dat vrede in Europa niet in steen gebeiteld staat en ook de dominantie van het Westen is allesbehalve vanzelfsprekend. Sterker nog: Europa vertoont anno 2020 alle tekenen van een imperium in verval. Volgens Holslag is die neergang aan onszelf te wijten. Zo maakt onze zucht naar goedkope producten landen als China rijker en daarmee machtiger. Door landen met autoritaire leiders economisch sterker te maken ondergraven we onze eigen waarden en democratie. Groeiende ongelijkheid in Europa leidt tot onvrede en politieke instabiliteit. De mede door het Westen veroorzaakte klimaatverandering in combinatie met bevolkingsgroei in het Zuiden zal een migratiegolf naar het rijke Europa veroorzaken. Is de ondergang van het Westen nog te stoppen? Wat kunnen we leren van de geschiedenis?

Al met al was het een heel gevarieerde avond waar iedereen zijn best deed om ondanks alle technische problemen er toch het beste van probeerde te maken en waarvan ik alleen maar kan zeggen dat dat gelukt is. Ik heb genoten van de sprekers en de tussentijdse impressies van het Rijksmuseum en kijk vooruit naar het moment wanneer alle onderdelen beschikbaar komen die vanavond op het programma stonden.