De inleiding door @CDrieenhuizen en @MBorren is begonnen! Heel interessant onderwerp tot nu toe in het kader van #MvdG @Cultuur_OU => @CDrieenhuizen: Vandaag is de laatste dag om u aan te melden voor ons eerste webinar van de @MaandvdGesch, donderdagavond a.s.! Over botanische tuinen, koloniale machtsstructuren, het belang van lokale kennis en kunst met Tinde van Andel, @sadiahcurates & @a_nother_web
twitter
Plekken waar Oost en West in al hun schoonheid en kwaadaardigheid tegelijkertijd samenkomen zijn botanische tuinen: veelal gesticht door westerse overheersers in koloniën om lokale flora te inventariseren en verder te ontwikkelen om daar vervolgens profijt mee te behalen. In hun opzet en doel reflecteerden ze de westerse rationaliteit, wetenschap en handelsbelangen. Ze worden veelal gezien als de start van de natuurwetenschappen in voormalige koloniën als Singapore, Nederlands-Indië of India en ontlenen aan die zienswijze veelal hun (tentatieve) status als Werelderfgoed.
Deze avond stond er een webinar gepland in het kader van de Maand van de Geschiedenis, georganiseerd door het wetenschapsgebied Cultuurwetenschappen van de Open Universiteit. Het programma begon met een algemene inleiding verzorgd door dr. Marieke Borren en dr. Caroline Drieënhuizen, die samen tevens de coördinatie over het gehele webinar hadden. Onder andere de filosoof John Locke werd aangehaald waar Westerse kolonisators een rechtvaardiging vonden voor het zich toe-eigenen van land. Want door het te bewerken kun je het claimen. In tegenstelling tot de bijvoorbeeld de jagers/verzamelaars die het gebied van oudsher bevolken en die er aldus geen recht op hebben. Dit werd nog eens bevestigd door de christelijk religieuze overtuiging dat God de mens te verstaan heeft gegeven dat het land bewerkt dient te worden.
Na de inleiding was er een boeiende lezing door prof. dr. Tinde van Andel (Universiteit Leiden) over de totstandkoming van westerse botanische kennis op basis van praktijken en kennis in de lokale samenlevingen van bijvoorbeeld Sri Lanka en Indonesië. Zij liet veel voorbeelden zien van waarom het helemaal niet zo vanzelfsprekend is dat de kennis over inheemse planten op een correcte of volledige manier in de westerse wereld (of lokaal) terechtkwam.
Een totale andere benadering werd vervolgens gekozen in een gesprek tussen de organisatoren met dr. Sadiah Boonstra (Asia Scholar, Melbourne University) naar aanleiding van de tentoonstelling ‘On the nature of Botanical Gardens’ (2020 / FramerFramed), over botanische tuinen als centra van koloniale macht en overheersing en de relatie met hedendaagse kunst in Indonesië. Zij kreeg een aantal vragen voorgeschoteld die zij met behulp van voorbeelden uit de tentoonstelling uitgebreid besprak. Heel indrukwekkend vond ik het werk van Ipeh Nur over de volkerenmoord op de Banda eilanden (uitgevoerd door Gouverneur-generaal Jan Pieterszoon Coen in 1621 om op die manier het monopolie op nootmuskaat voor de VOC veilig te stellen).
Zonder pauze te nemen ging het webinar hierna verder met een introductie door dr. Andreas Weber (Universiteit Twente en gespecialiseerd in de natuurhistorische geschiedenis in koloniaal Indonesië) over zijn onderzoek naar de botanische tuin ‘Kebun Raya Bogor’ in Bogor, voorheen Buitenzorg (Nederlands-Indië) in de periode begin 19de eeuw. Als historicus is hij vooral geïnteresseerd hoe de ontwikkeling van de botanische tuin en de natuurwetenschappelijke kennis die daar ontwikkeld werd zich verhoudt tot de koloniale politieke en de westerse ‘bril’ van de onderzoekers ter plekke:
The Bogor Botanical Gardens in Indonesia, which was called ‘s Lands Plantentuin in what was then Buitenzorg in the Dutch Indies, has undergone several crucial transformations since its foundation in 1817. Even if one focusses only on the colonial period and leaves aside the period after the Indonesian Revolution, the Gardens’ history enhances our understanding of the complex relationship between evolving colonial science practices and varying forms of imperial politics. The historical relationship between the botanical garden’s political organization and practices to study plants can be best described as co-evolutionary. [gewina-studium.nl]
Als afsluiting was er de mogelijkheid tot het stellen van vragen die afwisselend door de deelnemers werden beantwoord. Hierdoor ontstond regelmatig een levendige discussie die de verschillende standpunten goed tot hun recht deed komen. Al met al was de eindconclusie dat er nog heel veel werk gedaan moet worden om alles in kaart te brengen wat er bekend (of nog verborgen) is, en daarvoor is helaas geld nodig waar het nu aan ontbreekt. Ook de rol van de lokale bevolking (of mensen met ‘wortels’ in overzeese gebieden) waar de inheemse planten hun origine hebben moet veel meer aandacht krijgen. Er is zoveel kennis aanwezig waar geen gebruik van wordt gemaakt, en het is doodzonde als dat verloren zou gaan.
Wat mij betreft was het een uiterst leerzame avond. Het webinar is opgenomen, maar het is nog niet duidelijk of en wanneer de opname beschikbaar wordt gemaakt. Zodra ik iets meer weet zal ik een link posten onder deze blogpost.
~ ~ ~
Update: het webinar staat nu hier online.