De een-na-laatste studiebijeenkomst van de Oriëntatiecursus Cultuurwetenschappen deze avond. Opnieuw virtueel. En daarom geen koekjes voor ons.
Nu had ik die waarschijnlijk toch wel misgelopen want volgens traditie werden die alleen geserveerd in het studiecentrum Rotterdam terwijl ik normaal gesproken naar Utrecht was gegaan. Maar goed nieuws voor de toekomstige studenten van deze opleiding aan de OU. Er gaat een recept gedeeld worden onder de studiebegeleiders zodat bij de volgende studiegroep (indien de bijeenkomsten weer mogen plaatsvinden in de studiecentra) er versgebakken koekjes klaar zullen staan bij thema 5 Tijd en Ruimte.
Koekjes bij de studie? Natuurlijk heeft dit alles te maken met het boek (bestaande uit zeven delen) À la Recherche du Temps Perdu van Marcel Proust dat in dit gedeelte van de cursus aan bod komt. Ontelbare keren heb ik erover gelezen of heb ik verwijzingen gezien naar zijn werk, maar zelf ben ik er nog nooit in begonnen hoewel het me wel altijd aansprak.
Gelukkig kregen we een aantal dagen geleden de opdracht een fragment uit deel twee, getiteld Swanns kant op (oorspronkelijke titel: De côté de chez Swann) te bestuderen als voorbereiding voor de studiebijeenkomst. Mijn eerst echte kennismaking met het werk van Marcel Proust was een feit! En ook nog eens de bekende scène waar de ik-persoon door het proeven van een Petite Madeleine in combinatie met een kopje thee teruggevoerd wordt naar zijn jeugdjaren toen hij op bezoek bij zijn tante hetzelfde voorgeschoteld kreeg. Allerlei herinneringen waarvan hij misschien nog wel wist dat hij ze had, maar die al die tijd diep weggestopt zaten komen alsof ze gister voorgevallen zijn tevoorschijn.
Ik had altijd gedacht dat het een kwestie van koekhappen en theedrinken was om dit zogenaamde ‘Proustiaans’ moment teweeg te brengen. Het ging echter een stuk moeizamer. De ik-persoon voelde weliswaar een huivering door zich heen trekken, zonder echter te weten wat het was en waar het precies vandaan kwam. Wat hij wel dacht te weten was dat het te maken had met het koekje en de kop thee.
Ik voelde dat ze verband hield met de smaak van de thee en de cake, maar dat ze eindeloos veel meer omvatte en niet van dezelfde aard kon zijn. Waar kwam ze vandaan? Wat had ze te betekenen? Waar kon ik er vat op krijgen? Ik drink een tweede slok, waarin ik niets anders aantref dan in de eerste, daarna een derde, die me wat minder geeft dan de tweede. Het wordt tijd dat ik ophoud, de kracht van de toverdrank lijkt af te nemen. Het is duidelijk dat de waarheid die ik zoek niet daarin zit, maar in mij.
Tien keer moet hij opnieuw beginnen voordat er resultaat is en hij eindelijk de herinneringen weet op te wekken die tot dan toe ergens lagen te verstoffen.
Tijdens de bijeenkomst werden we in kleine groepjes opgesplitst om over de tekst te praten met behulp van de volgende vragen:
- Geef voorbeelden uit de tekst van het alledaagse waar Proust tegen ageert.
- Hoe werkt het geheugen volgens Proust? Welke relatie kunt u leggen met de opvattingen over tijd van Bergson?
- Hoe gebruikt Proust de verleden tijd en de tegenwoordige tijd om zijn punt te maken?
Wanneer ik in mijn streven om alle teksten te behandelen die we voor de studie Cultuurwetenschappen moeten lezen bij deze tekst ben aangekomen zal ik waarschijnlijk wat meer op deze vragen ingaan, voor nu laat ik het erbij dat in het aangehaalde citaat hierboven in ieder geval een voorbeeld aan bod komt van de wisselingen tussen verleden en tegenwoordige tijd zoals vermeld in de derde vraag. Was het je al opgevallen?
Ondergrondse revolutie:
@BartFunnekotter: Het oude Romeinse stadje Falerii Novi is nauwelijks opgegraven, maar al wel driedimensionaal in beeld gebracht. „Een revolutie”. => Met een grondradar brachten archeologen een verborgen Romeinse stad in kaart — nrc
Met nieuwe technologische hulpmiddelen is het makkelijker geworden om dat wat ondergronds begraven ligt toch zichtbaar te maken met een zogenaamde grondradar. De gelukkige omstandigheid dat het ‘verzonken’ stadje Falerii Novi in een vlak open veld ligt en niet bebouwd is maakte het de perfecte proeftuin om gedetailleerd te scannen en er een driedimensionaal beeld van te maken. Opgraven blijft nog altijd de beste manier om goed inzicht te krijgen, maar de grondradar is een snel en nuttig alternatief.