20638 – zondag

Don Quichot – Miguel de Cervantes

Eerste deel – Vierendertigste hoofdstuk:
Waarin het verhaal van de Ongepast Nieuwsgierige wordt voortgezet

Ik had de smaak weer te pakken schreef ik in augustus 2019. En dat klopte helemal op dat moment. Na het schrijven over hoofdstuk 33 las ik meteen verder want ik was nieuwsgierig geworden hoe het verhaal van Anselmo, Lotario en Camila zou aflopen. Tijdens het lezen maakte ik tevens mijn aantekeningen voor de nieuwe blogpost die de zondag erop zou volgen. Daar bleef het bij wegens mij onbekende redenen want zo goed ken ik mezelf ook weer niet.

Nu zijn we opnieuw een half jaar verder en heb ik het lezen in Don Quichot weer opgepakt naar aanleiding van een lijstje ‘Wat te lezen ten tijde van quarantaine?’ waar onder andere dit boek voorbij kwam. En ik dacht, waarom niet? Ik had het geen straf gevonden, iedere week een hoofdstuk te lezen en er vervolgens een blogpost aan te wijden. Misschien moest ik het maar weer eens proberen. Dus bij deze een zoveelste poging.

We gaan verder bij het briefje dat Camila door een bode naar haar man Anselmo heeft verzonden die op zakenreis is. Wat zij niet weet is dat deze zakenreis een excuus van hem is zodat zijn beste vriend Lotario een poging kan doen om Camila te versieren, wat voor Anselmo de ultieme test is om te zien hoe trouw zij is. In het briefje geeft Camila aan dat zij zich erg ongemakkelijk voelt bij de opdringerige Lotario en graag zou willen dat Anselmo zo spoedig mogelijk huiswaarts keert of dat zijn anders tijdelijk bij haar ouders intrekt.

Je zou denken, avances afgeslagen, briefje verstuurd, test geslaagd. Kappen met die flauwekul en over tot de orde van de dag.

Het loopt anders.

Anselmo laat weten dat hij nog wat zaken heeft af te handelen alvorens hij over enkele dagen naar huis kan en gebiedt haar thuis te blijven. Want Anselmo is nog niet tevreden en gunt Lotario wat meer tijd. Helaas is Lotario inmiddels tot over zijn oren verliefd geworden en speelt niet langer alsof maar probeert Camila daadwerkelijk te verleiden

en daarom deed hij een aanslag op haar ijdelheid met vele loftuitingen op haar schoonheid, want niets brengt de sterke torens der ijdelheid van schone vrouwen sneller ten val en verderf dan vleitaal en pluimstrijkerij. [Don Quichot, p.252]

Zou het Lotario lukken?

In films zie je wel eens een fast forward. Dat ga ik nu ook doen. Niet omdat het verhaal zo saai is. Cervantes heeft het allemaal uiterst vermakelijk opgeschreven en het leest vlotjes weg. Wat ik wil laten zien is hoeveel verwikkelingen elkaar opvolgen in slechts enkele bladzijdes. Men zegt wel eens dat de literatuur uit het verleden soms nogal slaapverwekkend traag kan zijn en dat daarom de klassiekers niet meer gelezen zouden worden door de huidige lezers omdat die een hogere dynamiek gewend zijn. Nou, zie dan het volgende dat zich in hooguit acht bladzijdes ontvouwt, ter ontkrachtiging.

• Lotario besluit niet tegen Camila te vertellen wat Anselmo van plan was, omdat hij bang is dat Camila niet meer in de waarachtigheid van zijn liefdesbetuigingen zou geloven.
• Anselmo zoekt na zijn zogenaamde zakenreis eerst Lotario op, die hem natuurlijk vertelt dat Camila niet bezweken is voor zijn aanhoudende versierkunsten.
• Anselmo is overtuigt van de echtelijke trouw die Camila gezworen heeft als onderdeel van de huwelijkse eed maar vraagt Lotario nog enkele lofdichten te schrijven waarbij het idee is dat ze gericht zijn aan een niet-bestaande Chloris zodat Camila niet meer bang hoeft te zijn dat Lotario haar verder lastig zal vallen.
• Lotario wordt verzocht tijdens de eerstvolgende gelegenheid dat ze alledrie samenzijn enkele van die lofdichten voor te lezen.
• Camila heeft gelukkig van Lotario gehoord wat hierachter zit anders zou zij van jaloezie misschien wel in een opwelling hun geheime relatie per ongeluk verraden hebben.
• Anselmo denkt ondertussen dat zijn plan geslaagd is, zonder te beseffen dat Camila snapt dat de lofdichten aan Chloris in werkelijkheid aan haar zijn gericht.
• Lotario kan zonder probleem de lofdichten voorlezen aan zijn ware geliefde terwijl Anselmo er bij aanwezig is.
• Camila krijgt later toch enige spijt dat ze in haar ogen zo snel gezwicht is voor de avances van Lotario en ze biecht dit op aan haar kamermeisje Leonela die dit natuurlijk allang was wist.
• Leonela weet Camila te overtuigen dat hier niets mis mee is¹, waarbij enig eigenbelang niet vreemd is want zij heeft zelf een geheime minnaar.
• Leonela heeft nu vrij spel want Camila kan haar niet meer tot de orde roepen zonder te moeten vrezen dat Leonela haar geheim dan zal onthullen aan Anselmo.

De zonde van een meesteres brengt onder andere deze ellende met zich mede dat zij de slavin wordt van haar eigen gedienstigen en zodoende genoodzaakt is haar onbetamelijkheden en laagheden over het hoofd te zien.

Don Quichot, p.254

• Lotario ziet op een dag in alle vroegte iemand wegsluipen uit het huis van Anselmo, wat hem doet hem geloven dat Camila ook hem bedriegt met een geheime minnaar.
• Lotario neemt wraak en vertelt Anselmo dat Camila bijna voor hem gevallen is en dat bij zijn eerstvolgende zakenreis Camila hem in haar slaapkamer zal ontvangen.
• Lotario weet Anselmo ove te rhalen zich te verbergen in de kamer waar Camila Lotario zal uitnodigen zodra Anselmo zogenaamd weer op reis is.
• Anselmo kan dan ingrijpen wanneer en hoe hij wil.
• Lotario realiseert zich niet veel later hoe dwaas hij heeft gehandeld en gaat alsnog naar Camila om te vertellen wat hij heeft gedaan.
• Camila is onthutst, kwaad en teleurgesteld dat Lotario zonder twijfel aangenomen had dat zij hem ontrouw was. Als hij eerst bij haar gekomen was had zij kunnen vertellen dat het hier de minnaar van Leonela betrof. Toch beseft ze dat het belangrijk is om een list te verzinnen hoe uit deze situatie te geraken.

Daar echter de vrouw van nature een sneller verstand heeft dan de man, zowel in het goede als in het kwade, hoewel het haar vaak in de steek laat als zij rustig begint na te denken, vond Camila in een oogwenk de manier om de schier onoverkomelijke moeilijkheden op te lossen […]

Don Quichot, p.256

• Camila verzoekt Lotario zich aan het plan te houden.
• Lotario moet beloven op de vragen te antwoorden die Camila hem zal stellen, maar zij wil nog niet zeggen welke vragen dat zullen zijn.
• Anselmo vertrekt de volgende dag om eenmaal uit zicht terug te keren en zich te verstoppen.
• Camila en Leonela betreden de kamer waar Anselmo zich verborgen houdt.
• Camila vraagt Leonela de dolk van haar man te brengen alsook Lotario te roepen die waarschijnlijk wel weer in de straat rondhangt om haar nog steeds te versieren ondanks zijn lofdichten aan Chloris waarvan zij het vermoeden heeft dat die niet bestaat. Dit alles op luide toon zodat Anselmo het kan horen en opnieuw de bevestiging krijgt dat zij hem trouw is.
• Camila blijft in afwachting van Lotario achter in de kamer waar zij in zichzelf hardop pratend en met de dolk in haar hand probeert haar gevoelens onder woorden te brengen.
• Anselmo weet niet wat van dit al te denken totdat het hem duidelijk wordt dat Camila ofwel Lotario zal trachten neer te steken omdat ze niet gediend is van zijn toenaderingen, danwel zichzelf van het leven zal beroven omdat zij er van overtuigt is dat de buurt er al schande van spreekt dat Lotario zo vaak op bezoek komt terwijl haar man op reis is.
• Anselma wil tevoorschijn komen om aan het hele gebeuren een einde te maken maar hij ziet Leonela en Lotario naderen en kiest er voor zich schuil te houden om te zien hoe het verder gaat.
• Camila begint op Lotario in te praten dat ze met rust gelaten wil worden en beschuldigt hem tevens ervan dat hij zijn vriendschap met Anselmo bezoedelt.
• Lotario speelt het spel mee.
• Camila laat blijken dat zij onbewust iets onachtzaams gedaan moet hebben waardoor Lotario onterecht is gaan denken dat zij op zijn avances in zou gaan en geeft zichzelf de schuld van de situatie zoals die nu ontstaan is, waarna ze zich met volle kracht met de dolk in de hand op Lotario werpt.
• Lotario weet de aanval af te slaan.
• Camila kiest ervoor de hand aan zichzelf te slaan en drukt de dolk in haar lichaam op een plek waarvan zij weet dat het haar niet al te ernstig zal verwonden en zakt in elkaar.
• Lotario is allereerst geschokt door deze wending totdat hij snapt dat het allemaal past in het plan dat Camelia verzonnen heeft.
• Lotario laat zich door Leonela wegsturen om een dokter te zoeken die in het geheim de wond kan verzorgen zodat haar echtgenoot niet hoeft te weten wat er voorgevallen is.
• Leonela probeert het bloed te stelpen waarvan ook zij weet dat het weliswaar overvloedig is doch niet levensbedreigend en vraagt hardop aan Camila wat zij nu moeten doen.

Anselmo had met alle aandacht geluisterd en gekeken naar de opvoering van het treurspel van de ondergang zijner eer, waarin alle spelers zo natuurgetrouw speelden dat het niet anders scheen of wat zij vertoonden was de waarheid zelf.

Don Quichot, p.261

En, was het een beetje te volgen of duizelt je het voor de ogen. Ikzelf moest dit hoofdstuk enkele keren overnieuw lezen voordat ik precies doorhad hoe het allemaal in elkaar steekt. En dan heb ik enkele minder belangrijke scenes niet genoemd. Hoe dan ook, ik vond het een mooi voorbeeld van hoe Cervantes slechts enkele bladzijdes nodig heeft om een complex verhaal te vertellen dat van begin tot eind blijft boeien. Hoewel, eind…

Nadat Anselmo gezien heeft dat zijn echtgenote niet levensgevaarlijk gewond is vindt hij het verstandiger zich niet te vertonen om zo haar in de waan te laten dat hij op reis is en niets heeft meegekregen van haar confrontatie met Lotario. Wat dan weer precies de bedoeling van Camila was en zo leek het alsof haar plan geslaagd was. Anselmo had nu met eigen ogen kunnen zien hoever zij bereid was te gaan om haar trouw aan hem te bewijzen waardoor alle verdenkingen van de baan waren.

Is daarmee het verhaal afgelopen? Blijkbaar niet.

Dit bedrog duurde nog enige tijd voort, totdat na verloop van enkele maanden de fortuin haar rad wendde, de snode daad die tot dusverre zo angstvallig was verborgen, zonneklaar bleek, en Anselmo’s ongepaste nieuwsgierigheid hem het leven kwam te kosten.

Don Quichot, p.261

Of we het met deze korte samenvatting moeten doen is mij niet duidelijk. Ik ga mijn best doen volgende week zondag opnieuw een hoofdstuk van Don Quichot te delen. Stay tuned!

---

---

1. De grote hoeveelheid clichés en gezegdes die Leonela hierbij inzet is ook vermeldenswaardig want ze geven een goed beeld van wat toen al gangbaar was. ↩