Eerste deel – Drieëndertigste hoofdstuk:
Waarin het verhaal van de Ongepast Nieuwsgierige verteld wordt
Ja, ik weet het. Mijn oprechte excuses voor de lange blogpauze voor wat betreft de avonturen van Don Quichot. Sinds eind maart geen updates meer. Ik kijk er zelf ook van op. Het boek heeft hier al die tijd op mijn bureau gelegen maar het kwam er niet van en ik had er ook niet altijd zin in om verder te lezen. Dit weekend wel, dus wie weet gaat het mij weer lukken om iedere zondag een nieuw hoofdstuk te delen. Met betrekking tot het eerste deel ben ik tot ruim over de helft gevorderd. Slechts zeventien hoofdstukken (weken) te gaan. Waarna er nog eens vierenenzeventig hoofdstukken in het tweede deel staan te wachten.
‘Wel goed, luistert dan allen; het verhaal begint als volgt.’
Met deze woorden eindigde het vorige hoofdstuk. De pastoor, die enkele handgeschreven vellen papier van de herbergier in handen heeft, afkomstig uit een achtergelaten valies, wordt overgehaald Het verhaal van de Ongepast Nieuwsgierige hardop voor te lezen. Aangezien het een flinke lap tekst is lukt het de pastoor niet om het gehele verhaal in dit hoofdstuk af te ronden. Er wordt verder ook niet stilgestaan bij hoe de omstanders reageren op het verhaal. Iets wat in vorige hoofdstukken juist wel gebeurde. Nu is het is eerder een verhaal in een verhaal.
Hoofdrolspelers zijn Anselmo en Lotario, twee goed bevriende jongemannen uit Florence. Zij trekken dag en nacht met elkaar op en delen lief en leed, tot op een dag Anselmo verliefd wordt op de schone Camila. Met hulp van Lotario weet Anselmo de hand van Camila te veroveren en de goedkeuring van haar vader te verkrijgen voor een huwelijk. Tot zover geen vuiltje aan de lucht.
Dat gaat echter veranderen enkele dagen na de bruiloft wanneer de voornaamste festiviteiten en plichtplegingen achter de rug zijn. Lotario vindt het raadzaam vanaf nu wat minder Anselmo op te zoeken
omdat hij, als ieder verstandig mens, van mening was dat men een getrouwde vriend de deur niet plat mag lopen op dezelfde wijze als toen hij nog vrijgezel was. [p.241]
Anselmo ziet dit met lede ogen aan en probeert Lotario over te halen om hen vaker te blijven bezoeken. Hij haalt er zelfs Camila bij die volgens hem gegriefd was door het wegblijven van Lotario terwijl hij zou moeten weten hoe Anselmo elke keer weer uitkeek naar zijn gezelschap. Lotario laat zich echter niet voor de volle honderd procent overhalen indachtig hoe de omgeving erover zou kunnen gaan roddelen indien hij regelmatig in hetzelfde huis zou vertoeven waar ook de beeldschone echtgenote van zijn vriend zich bevond.
Want ofschoon zijn eer en goede naam wel in staat waren de lastertongen te beteugelen, hij wilde toch háár goede naam en die van zijn vriend niet in opspraak brengen. [p.242]
Moeilijker echter wordt zijn situatie wanneer op een dag Anselmo met een wel heel vreemd verzoek komt. Hij heeft zich plots in het hoofd gehaald dat hij bewezen wil zien dat zijn vrouw inderdaad zo ‘deugdzaam en volmaakt’ is als hij denkt dat ze is. In zijn ogen is er maar één manier om dit uit te vinden, en dat is om Lotario met haar alleen te laten en te zien of zij in gaat op zijn avances naar haar. Doet zij dat niet, dan is dat het bewijs wat hij nodig heeft. Lijkt zij wel te zwichten voor de charmes van Lotario dan kan die snel stoppen voordat het serieus wordt en zal Anselmo, zoals hij zelf aangeeft ‘slechts in gedachten beledigd zijn en mijn smaad zal dank zij jouw stilzwijgen verborgen blijven’.
De vraag is of Lotario daaraan mee wil werken.
Nou, nee dus. Vele pagina’s lang heeft hij nodig om Anselmo omstandig uit te leggen dat dit een belachelijk idee is omdat er hoe dan ook niets goeds van kan komen. Hij haalt alles uit de kast om Anselmo ervan te overtuigen dat zijn voorstel niet alleen oneerbaar is naar zowel Camila als hemzelf, maar dat het ook niet fair is om op deze geniepige wijze uit te willen vinden of zijn echtgenote wel zo trouw is. Tenslotte is dit een klassiek voorbeeld van de kat op het spek binden.
Bedenk toch, beste vriend, de vrouw is een onvolmaakt schepsel, men moet haar niets in de weg leggen waarover zij kan struikelen en vallen, maar die hinderpalen juist voor haar wegruimen en haar een pad banen vrij van alle beletselen, opdat zij ongehinderd haars weegs kan gaan en de volmaaktheid bereiken die zij nog mist, en die de deugd is. [p.245]
Ondanks de strofes poëzie en referenties naar de bijbel die hij er ten overvloede ook nog bij haalt om zijn betoog te ondersteunen lukt het hem niet Anselmo op andere gedachten te brengen. Die blijft bij zijn voornemen en speelt op het gemoed van Lotario door hem voor te houden dat als die niet meewerkt Anselmo wel gedwongen is om er iemand anders bij te halen en dan zou het inderdaad wel eens helemaal mis kunnen gaan indachtig de voorbeelden die Lotario zelf allemaal beschreven heeft. Schoorvoetend geeft Lotario toe om dan toch maar te doen wat Anselmo van hem verlangt om op die manier de schade hopelijk beperkt te houden.
In de periode die hierop volgt geeft Anselmo zijn vrouw en zijn vriend volop de gelegenheid om tijd met elkaar door te brengen, maar wat hij niet weet is dat Lotario er alles aan doet om te voorkomen dat Camila iets voor hem zou kunnen voelen, terwijl hij ondertussen tegen Anselmo vertelt dat hij alles in het werk stelt om Camila te behagen maar dat het geen enkel effect op haar heeft, deugdzaam en trouw als zij is naar haar echtgenoot.
Wat Lotario op zijn beurt echter niet doorhad is dat Anselmo zo achterdochtig was geworden dat hij hen op verschillende momenten heimelijk bespiedt en zo ontdekt dat Lotario hem voorliegt. Lotario is zo beschaamd dat hij betrapt is, dat hij uiteindelijk instemt met het voorstel van Anselmo om een aantal dagen op rij met Camila door te brengen terwijl Anselmo zogenaamd op zakenreis is. Ook nu probeert Lotario in eerste instantie zo afstandelijk als mogelijk te blijven richting Camila, totdat het noodlot alsnog toeslaat. Juist door zijn stilzwijgen krijgt hij meer oog voor de bevalligheid van Camila en ‘hij bedacht hoezeer zij waard was bemind te worden, een gedachte die al meer en meer de gevoelens die hij voor Anselmo koesterde begon te ondermijnen’.
Om kort te gaan, de schoonheid en deugd van Camila, gevoegd bij de gelegenheid die de domme echtgenoot hem had geboden, deden Lotario’s trouw bezwijken [p.250]
Camila is met stomheid geslagen en weet niet wat te doen met deze situatie. In haar wanhoop besluit zij een knecht met een briefje naar Anselmo te sturen, en wat er in dat briefje staat en hoe het verhaal verder gaat krijgen we te lezen in het volgende hoofdstuk.
De vraag is natuurlijk wat de bedoeling van dit intermezzo is in de context van het verhaal met Don Quichot in de hoofdrol. Is het zomaar een verhaaltje voor het slapen gaan, of krijgen we later een soort van moraal of duiding voorgeschoteld die de avonturen van Don Quichot in een ander daglicht zet? Ik ben benieuwd en heb de smaak weer te pakken om verder te lezen.