50books – jaar 2015 – vraag 33

Zo, na een weekje overgeslagen te hebben (dus nog één joker over voor de rest van het jaar) vandaag weer een nieuwe #50books vraag. Aanleiding vormt een artikel op Electric Literature met de titel: Elena Ferrante Explains Why She Publishes Anonymously.

Waarom niet? was mijn eerste gedachte. Hoe belangrijk is het dat een tekst voorzien is van auteursgegevens? In de woorden van Elena Ferrante:

I’ve already done enough for this long story: I wrote it. If the book is worth anything, that should be sufficient.

Het boek dat zichzelf moet zien te verkopen. Geen informatie over wie het heeft geschreven of hoe het tot stand is gekomen. Teruggebracht tot de pure essentie: een geschreven tekst.

Stel je voor dat je een wandeling maakt en onderweg een manuscript ziet liggen op een bankje in het park. Voordat je het oppakt kijk je tersluiks om je heen of je niet in het ootje genomen wordt. Maar er is niemand te zien. Op de voorkant geen illustratie of titel. Ook op de achterkant geen verdere indicatie over inhoud en auteur.

Je gaat zitten en begint te lezen. Onmiddellijk ben je gegrepen door het verhaal. Zonder verdere bedenkingen neem je het boek mee naar huis waar je het nog diezelfde avond ademloos uitleest. Na afloop ben je diep onder de indruk. Dit boek is geweldig.

Nogmaals Ferrante:

I believe that books, once they are written, have no need of their authors. If they have something to say, they will sooner or later find readers; if not, they won’t.

Een radicale stelling, maar uiteindelijk gaat het bij Elena Ferrante niet om een anonieme tekst, maar om als persoon/auteur anoniem te blijven en niet te figureren in alle promotie-activiteiten rondom de lancering van een nieuw boek. Haar naam staat dus gewoon op haar boeken. Ze wil er alleen verder geen tijd en energie in steken om de verkoop te bevorderen.

Dit gaat dus iets minder ver dan ik in eerste instantie zelf had ingevuld op basis van de titel van het artikel en de twee quotes die ik alleen nog maar had gelezen. Toch lijkt het me een interessant gedachte-experiment.

vraag 33:
Heeft een anoniem boek overlevingskansen?

Tegenwoordig zijn we gewend alles wat we doen te delen op internet. Dus ook wat we lezen. Dat doen we door titels en auteurs te vermelden via de sociale media waar we actief zijn. Het vormt onderdeel van wie we zijn (of willen zijn) in de virtuele wereld. Zonder titel en/of auteursgegevens wordt dit meteen een stuk moeilijker. Zullen we daarom deze teksten links laten liggen? Of zullen we niet snel van het bestaan van deze anonieme teksten op de hoogte komen omdat ze niet gedeeld (kunnen) worden?

Het kan natuurlijk ook dat anonieme teksten minder kans maken om gelezen te worden omdat veel lezers afgaan op bekende namen. Dan weten ze vooraf ongeveer wat ze kunnen verwachten. En dat is wel zo handig wanneer je te weinig tijd hebt om alles te lezen wat er beschikbaar is.

Of zijn we misschien bang dat we zonder ‘het keurmerk’ van de auteur op de omslag het onderscheid tussen literatuur en lectuur niet meer kunnen onderscheiden? En wat zegt dat dan precies?

Ooit las ik ‘Naarmate de schrijver schrijft, gumt hij zichzelf uit’¹. Ik heb het altijd een intrigerende gedachte gevonden en moest er nu weer aan denken terwijl ik deze blogpost zit te tikken.

Wat zijn jouw gedachtes bij het idee om een boek de wereld in te sturen zonder verdere auteursgegevens?

 

---

1. De zondvloed, Jeroen Brouwers ↩